مراقبت‌های حیاتی برای زنان باردار در شرایط اضطراری و جنگی

مراقبت‌های حیاتی برای زنان باردار در شرایط اضطراری و جنگی

در زمان بحران‌هایی مانند جنگ، حملات موشکی، بلایای طبیعی یا شرایط اضطراری، زنان باردار جزو گروه‌های حساس و آسیب‌پذیر هستند. تغییرات جسمی، نیازهای غذایی خاص، خطرات محیطی و فشار روانی می‌تواند بارداری را به خطر بیندازد. در این راهنما، نکات کامل و ساده‌ای ارائه می‌دهیم تا به مادران باردار کمک کند از خود و جنین‌شان به بهترین شکل مراقبت کنند.

 اولویت اول: آرام‌سازی ذهن و کاهش استرس

اضطراب و ترس شدید در شرایط بحرانی می‌تواند باعث بالا رفتن فشار خون، تپش قلب، اختلال در خواب و حتی زایمان زودرس شود. برای کاهش استرس:

• نفس عمیق بکشید: در سکوت یا مکان امن، ۴ شماره دم بگیرید، ۴ شماره نگه دارید و ۶ شماره بازدم کنید.

• اگر دسترسی دارید، از دمنوش‌های ملایم مجاز در بارداری مثل گل محمدی، به‌لیمو یا بابونه (در حد کم) استفاده کنید.

• با خانواده و اطرافیان صحبت کنید. حرف زدن باعث کاهش بار روانی می‌شود.

• دنبال کردن اخبار ترسناک را محدود کنید. فقط از منابع معتبر و خلاصه خبر بگیرید.

• در صورت نیاز به داروی خواب یا ضد اضطراب، فقط با تجویز پزشک مصرف کنید.

 ایمنی در خانه و محل پناه‌گیری

اگر در منطقه‌ای هستید که خطر حمله یا تخلیه وجود دارد، از قبل این موارد را آماده کنید:

• محل امن مشخص کنید: گوشه دیوارهای داخلی، زیر میز محکم یا پله‌ها.

• کیف اضطراری مخصوص بارداری آماده داشته باشید:

  • نسخه‌های دارو و دفترچه بارداری

  • داروهای ضروری مثل آهن، اسیدفولیک، فشار یا قند

  • آب معدنی، میان‌وعده خشک مثل بیسکویت یا خرما

  • دستمال مرطوب، لباس زیر اضافه، نوار بهداشتی

  • شناسنامه و کارت ملی

• در صورت آژیر یا هشدار، به آرامی حرکت کنید و از دیگران کمک بگیرید.

 داروهایی که مجاز یا ممنوع هستند

✅ داروهای قابل استفاده (با تأیید پزشک یا ماما):

• استامینوفن ساده (برای سردرد، درد و تب)

• قرص آهن، اسید فولیک، کلسیم

• متوکلوپرامید یا دمیترون (برای تهوع در سه‌ماهه اول)

• شربت دیفن‌هیدرامین (در صورت بی‌خوابی یا حساسیت خفیف)

❌ داروهای ممنوعه در بارداری:

• ژلوفن، ایبوپروفن، ناپروکسن (مخصوصاً در سه‌ماهه دوم و سوم)

• آرام‌بخش‌هایی مثل دیازپام، آلپرازولام، کلونازپام (بدون تجویز پزشک)

• آنتی‌بیوتیک‌های قوی مثل سیپروفلوکساسین یا تتراسایکلین

• داروهای گیاهی ناشناخته یا دوز بالا از دمنوش‌ها (مثل گل گاوزبان، سنبل‌الطیب)

همیشه قبل از مصرف هر دارویی—even داروهای گیاهی—با پزشک مشورت کنید. بارداری دوره حساسی است.

 تغذیه مناسب در شرایط بحرانی

در شرایطی که غذا محدود است، لازم است غذاهای مغذی، سبک و قابل نگهداری در دسترس داشته باشید:

• خرما، کشمش، بیسکویت سبوس‌دار، آجیل شور نشده: تأمین‌کننده انرژی، آهن و مواد معدنی

• شیر استریلیزه یا شیر خشک مخصوص مادران (در صورت دسترسی)

• آب کافی بنوشید، حتی اگر احساس تشنگی ندارید.

• از غذاهای مانده یا مشکوک به آلودگی پرهیز کنید.

 اگر زن باردار بیماری زمینه‌ای دارد…

اگر دچار بیماری خاصی مثل فشار خون بالا، دیابت بارداری، بیماری قلبی یا مشکلات تیروئید هستید:

• داروهای روزانه‌تان را همیشه در کیف اضطراری قرار دهید.

• در صورت دسترسی، فشار خون یا قند خود را کنترل کنید.

• علائم خطر مانند:

  • سردرد شدید

  • تاری دید

  • تورم شدید پاها

  • درد شدید شکم یا کمر

  • خونریزی واژینال

  • حرکات کمتر از معمول جنین
    را جدی بگیرید و در صورت بروز، در اولین فرصت به مرکز درمانی مراجعه کنید.

 نکات نهایی و حیاتی برای مادران باردار:

• زیاد راه نروید و از ایستادن طولانی بپرهیزید.

• لباس سبک و راحت بپوشید. از پوشیدن لباس تنگ یا خیلی گرم پرهیز کنید.

• در صورت امکان، هر روز چند دقیقه ورزش ملایم (مثل حرکات کششی، راه‌رفتن کوتاه) انجام دهید.

• اگر انقباض یا درد مشکوک داشتید، دراز بکشید و نفس عمیق بکشید. اگر ادامه پیدا کرد، با پزشک تماس بگیرید.

• اولویت شما و نوزادتان هستید. مدیریت خانواده، اخبار، کودکان یا دیگران را به دیگران بسپارید.

سخن پایانی

بارداری در شرایط بحرانی، نگران‌کننده اما قابل مدیریت است. آگاهی، آمادگی و آرامش، سه کلید اصلی سلامت شما و نوزادتان هستند. لطفاً از دیگران کمک بگیرید، از خودتان مراقبت کنید و اگر در کنار بانوی بارداری هستید، حمایت عاطفی و عملی از او را جدی بگیرید.